Chiến lược vaccine giúp Anh đảo ngược tình thế trong đại dịch

Ngày 1/6, sau 10 tháng, vương quốc Anh lần đầu ghi nhận ngày không có ca tử vong vì Covid-19. Đây được cho là kết quả từ chương trình tiêm chủng vaccine đang được xem là hình mẫu của thế giới.

Từ tâm dịch của châu Âu đến hình mẫu vaccine

Năm 2023 có thể xem là một khoảng thời gian khá tối tăm của Anh khi chính phủ gặp nhiều chỉ trích vì sự chậm trễ trong công tác phòng dịch. Kết quả là Anh trở thành một trong những tâm dịch của châu Âu, và khi đó người ta còn lo ngại Anh sẽ đi theo vết xe đổ của Ý khi không thể kiểm soát dịch.

Số liệu thống kê của worldometers cho thấy, Anh đang xếp thứ 7 trên thế giới về số ca mắc Covid-19. Tính đến ngày 2/6, tổng số trường hợp mắc Covid-19 ở nước này là gần 4,5 triệu, với khoảng 128.000 ca tử vong. Vào tháng 1, khi làn sóng Covid-19 đạt đỉnh ở Anh, khoảng 1.800 trường hợp tử vong đã được ghi nhận chỉ trong một ngày.

Mọi thứ đã thay đổi kể từ khi Anh bắt tay vào việc tiêm chủng ngừa Covid-19 cho toàn dân vào ngày 08/12/2020.

Các nhà khoa học Anh cho biết hai liều vaccine có hiệu quả chống biến thể virus corona. Anh đã tiêm chủng cho phần lớn người dân một cách nhanh chóng. Chiến lược của Anh là tiêm liều đầu tiên cho càng nhiều người càng tốt. Đến nay, 75% dân số đã được tiêm một liều (khoảng 39,6 triệu người), và gần 50% dân số đã được tiêm liều thứ 2 (hơn 26 triệu người). Từ tháng 4, nhiều sinh hoạt đã bắt đầu được mở lại.

Ngày 14/5, Thủ tướng Anh Boris Johnson thông báo sẽ đẩy nhanh quá trình tiêm chủng mũi vaccine thứ hai cho đối tượng trên 50 tuổi nhằm đối phó với sự xuất hiện biến thể Covid-19 mới đến từ Ấn Độ. Chính phủ cũng đang chạy đua để hoàn thành chương trình tiêm chủng ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, đồng thời quyết định giảm thời gian giữa các liều từ 12 tuần xuống còn 8 tuần nhằm bảo vệ được nhiều người nhất có thể.

Việc triển khai tiêm chủng mở rộng cho nhóm người trên 30 tuổi cũng bắt đầu được kích hoạt, sau khi Anh đã đạt mục tiêu tiêm liều đầu tiên cho tất cả nhóm người ưu tiên hàng đầu.

Chiến dịch tiêm phòng thành công tại Anh đang trở thành một hình mẫu đáng chú ý. Tốc độ chiêm chủng rất nhanh chóng, thuận lợi, đặc biệt trong bối cảnh Anh đặt mục tiêu cung cấp vaccine Covid-19 cho càng nhiều người trưởng thành càng tốt trước mùa hè 2022.

Người dân được đo nhiệt độ tại một nhà hát ở London tháng 5/2021

Chiến lược vaccine của Anh – Lý giải công thức thành công

Chiến dịch tiêm chủng ngừa Covid-19 ở Anh thành công có một phần không nhỏ nhờ chiến thuật mua vaccine: “bỏ trứng vào nhiều giỏ”. Trên thực tế thì ngoài Anh, Mỹ cũng là nước áp dụng chiến thuật rủi ro này và đang gặt hái thành công trong khi các nước khác ở châu Âu lẫn thế giới vẫn đang chật vật tìm nguồn cung vaccine.

Người từng đứng đầu nhóm “đặc nhiệm săn tìm vaccine” của Chính phủ Anh và cũng là một nhà đầu tư mạo hiểm, bà Kate Bingham cho biết thời điểm được chính phủ mời hỗ trợ vào tháng 5/2020, bà đã đi qua nhiều công ty công nghệ sinh học. Bà xếp vaccine ngừa Covid-19 thành “4 rổ riêng biệt” dựa trên công nghệ được sử dụng để chế tạo. Rổ đầu tiên có cùng công nghệ phát triển là là AstraZeneca và Johnson & Johnson. Rổ thứ hai là vaccine Pfizer và Moderna sử dụng công nghệ mRNA. Hai rổ còn lại là những loại sử dụng công nghệ truyền thống.

Dựa trên mức độ phân loại theo công nghệ và tốc độ phát triển như vậy, Chính phủ Anh đã đổ tiền cho hai nhóm đầu tiên. Họ bỏ tiền cho 130 triệu liều ở rổ thứ nhất, 17 triệu liều Moderna và 40 triệu liều cho Pfizer ở rổ thứ hai. The Guardian nhận xét chiêu “bỏ trứng vào nhiều rổ” của chính quyền vương quốc Anh đã phát huy tác dụng.

Hiện tại, Anh đã đặt thêm 500 triệu liều của 7 loại vaccine hứa hẹn nhất, bao gồm 3 loại vaccine đã được chấp thuận, gồm có Pfizer, AstraZeneca và Moderna. Một thỏa thuận thứ 8 với 50 triệu liều vaccine của hãng CureVac dự kiến giao vào mùa Thu cũng đang được tiến hành.

Anh luôn nhanh tay trong việc đặt mua các loại vaccine

Theo BBC, nước Anh so với châu Âu đã đi con đường riêng ngày càng rõ. Không chỉ đánh lớn, nhanh chóng tung ra hàng tỉ GBP vào trận chiến chống dịch, đặt mua nhiều loại vaccine, Anh còn hơn châu Âu ở 3 điểm: y tế và quản lý nhân khẩu đã số hóa 100%; khả năng hậu cần tốt, đều trên cả nước và niềm tin vào hệ thống y tế công cao.

Về nhân lực, Anh tạm ngưng luật về “quy trình tiêm chủng” để những người từ 18 đến 69 tuổi, có trình độ trung học trở lên (A Level), khỏe mạnh, muốn tình nguyện tham gia là được. Họ được đào tạo gấp rút để tham gia “extra workforce” (nhân lực tăng cường) cho Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS), cùng với các y bác sĩ, hộ lý, quân đội túc trực ở hàng nghìn điểm tiêm vaccine. Anh đã tận dụng rất hiệu quả nguồn nhân lực sẵn có cho công tác phòng chống dịch.

Một yếu tố khác dẫn đến sự thành công là tiến độ tiêm chủng nhanh chóng. Chỉ cần dùng mã số y tế cá nhân mà ai cũng có (NHS number), vào trang web ngành y tế, gõ thêm postcode – mã bưu điện nhà, là có thể chọn ngày giờ, địa điểm tiêm.

Anh cũng triển khai tiêm vaccine cho càng nhiều người ở càng nhiều lứa tuổi càng tốt. Khi càng nhiều người tiêm vaccine thì việc tiêm vaccine trở thành một câu chuyện bình thường, theo Guardian. Mọi người sẽ không còn ngần ngại khi biết người quen xung quanh mình đã tiêm vaccine và không có vấn đề gì xảy ra.

Anh cũng sẵn sàng lùi thời điểm bắt đầu tiêm mũi thứ hai để dành toàn bộ sức lực cho việc triển khai tiêm phòng mũi thứ nhất cho nhóm người dễ bị tổn thương. Kết quả là, quốc gia này đã chứng kiến ​​tỉ lệ nhập viện và tử vong vì Covid-19 giảm đáng kể.

Có những ngày Anh tiêm được trên 800.000 dân trong 24 giờ, bằng 12 nước thuộc châu Âu cộng lại.

Thẻ hẹn tiêm chủng của Anh

Một điểm khác giúp Anh đạt thành công trong việc mở rộng chiến dịch tiêm chủng là cách tiếp cận đối với quy định và phản ứng trước những thông tin sai sự thật về vaccine Covid-19. Cách tiếp cận này có thể giúp tăng lòng tin của công chúng đối với việc tiêm vaccine Covid-19.

Nhà kinh tế học David Comerford cho biết: “Ở Anh, truyền thông y tế khá xuất sắc, đặc biệt trong cách phản ứng về các biến chứng hiếm gặp liên quan đến việc tiêm vaccine”.

Khi có thông tin vaccine Johnson & Johnson và AstraZeneca có thể gây ra triệu chứng đông máu bất thường, Mỹ và châu Âu đã ngay lập tức tạm dừng tiêm chủng các loại vaccine này. Động thái này đã vô tình khiến cho người dân cảm thấy lo ngại, mất niềm tin vào việc đi tiêm ngừa Covid-19. Anh thì ngược lại. NHS đã nhanh chóng đưa ra khuyến cáo những người dưới 30 tuổi hoặc có bệnh liên quan đến đông máu nên tiêm vaccine Moderna hoặc Pfizer, đồng thời tư vấn cho người dân về những triệu chứng cần theo dõi.

Ngoài ra, Anh cũng nhanh chóng xác định những người đủ điều kiện được tiêm thông qua hồ sơ chăm sóc sức khỏe của tất cả người dân trên hệ thống NHS. NHS sẽ liên hệ với những người đủ điều kiện tiêm qua điện thoại, email hoặc tin nhắn, nhờ đó mà mọi người không bị hoang mang khi không biết mình có thuộc diện được tiêm chủng trước hay không. Và mọi lịch tiêm chủng đều được thực hiện thông qua trang web duy nhất của NHS giúp người dân không cảm thấy nghi ngờ trước nhiều trang, nguồn thông tin. Nhờ đó mà tỉ lệ người dân có tâm lý chần chừ, chờ đợi liệu tiêm vaccine có tốt hay không ở Anh rất thấp. Một thăm dò của CNN cho thấy, tỉ lệ này ở Anh chỉ khoảng 6%, so với Mỹ là 26%.

NHS cũng hoàn toàn tổ chức các điểm tiêm vaccine ở bất kỳ nơi nào thuận tiện. Ngoài các bệnh viện, trạm xá, tiệm dược phẩm mà đến cả nhà thờ, nhà văn hóa, trường học cũng thành nơi y tế triển khai tiêm vaccine. Các sân trường học, quảng trường biến thành nơi đỗ xe miễn phí cho người đi tiêm chủng.

Anh dùng cả giáo đường như Lichfield Cathedral vào chiến dịch tiêm chủng

Tư duy “dám làm” của Anh có thể nói là một yếu tố quan trọng cho chiến lược vaccine thành công. Theo BBC, Anh đang ngày càng xa các nước châu Âu từ cách chống dịch đến triết lý tiêm chủng. So với các nước, Anh đã đặt cược vào vaccine sớm và đã chiến thắng. Cùng với điều đó là ưu thế “số hóa nhân khẩu” đã có sẵn, tinh thần vận động toàn dân, còn có tư duy chấp nhận rủi ro.

Một số báo giải thích Anh, Mỹ đã áp dụng Định luật Kehoe trong tiêm chủng.

BBC giải thích, Robert Kehoe và mô thức mang tên ông nói trên đời có rất nhiều thứ phức tạp, liên đới đa chiều mà chúng ta khó biết được trước rủi ro lớn tới đâu. Khi các thách thức bằng chứng, số liệu hiển hiện thì những người làm chính sách, các chính phủ… thường khựng lại và đứng trước hai lựa chọn: Một là cẩn trọng chờ thêm số liệu, chờ thêm kết quả chẩn đoán, đánh giá rồi mới có hành động – bạn sẽ đúng nhưng bị chậm; Hai là chấp nhận rủi ro dưới ngưỡng “chịu được” để cứ làm nhanh rồi điều chỉnh sau – Anh và Mỹ đi theo hướng này, chấp nhận rủi ro để đi nhanh.

Chạy đua với Covid-19 là chạy đua với tốc độ. Có tờ báo ví Covid-19 như sóng thần. Trước cơn sóng thần, sẽ có người bị tụt lại (rủi ro đông máu khi tiêm vaccine, tác dụng phụ), nhưng chạy nhanh thì số đông mới thoát chết. Người Anh tự nguyện và tin tưởng vào giá trị cộng đồng (public values), ít nghe thuyết âm mưu chống tiêm chủng, và tin tưởng vào các thông cáo chính thức của Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS).

Bắt đầu từ ngày 17/5, Anh gỡ bỏ dần các lệnh phong tỏa và cho phép người dân đi du lịch nước ngoài sau nhiều tháng. Những người nếu muốn xuất ngoại cần cài đặt ứng dụng NHS App nhằm chứng minh họ đã được tiêm chủng. The Guardian dẫn nguồn thạo tin trong chính phủ cho biết Thủ tướng Boris Johnson quyết tâm dỡ bỏ các quy định giãn cách xã hội vào ngày 21/6.

Liên hệ Du học INEC để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất cho nhu cầu học tập của bạn:

• Tổng đài: 1900 636 990
• Hotline KV miền Bắc & Nam: 093 409 2662 – 093 409 9948
• Hotline KV miền Trung: 093 409 9070 – 093 409 4449
• Email: [email protected]
• Chat ngay với tư vấn viên của INEC: me/hoiduhocsinhanh

Tổng hợp từ UK Government, NHS, BBC, VnExpress, Zingnews, Tuổi Trẻ Online